Kształcenie na odległość w opiniach nauczycielek i nauczycieli wychowania przedszkolnego.
Przedstawiałyśmy niedawno wyniki badań dotyczące opinii nauczycieli na temat kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19. Pojawiały się wówczas głosy, że brakuje w tym opracowaniu opinii nauczycielek i nauczycieli wychowania przedszkolnego.

Zgadzamy się: nie ma żadnego powodu, który wykluczałby tę nauczycielską grupę z dyskusji o sytuacji w edukacji. Nietrudno też przewidzieć, że jej doświadczenia były szczególne ze względu na realia zdalnej pracy z małymi dziećmi.
Przeprowadziłyśmy zatem drugą fazę badań, w całości dedykowanych nauczycielkom i nauczycielom wychowania przedszkolnego.
Ankieta, w której znajdowały się 32 pytania, została zamieszczona na portalu społecznościowym Facebook (na stronach Ja Nauczyciel’ka, Rok Relacji w Edukacji, Sylwia Jaskulska – Spotkania Eukacyjne, Kreatywne Nauczycielki Przedszkola, Nauczycielka Przedszkola, Wczesnoszkolne i przedszkolne inspiracje, WychowaniePrzedszkolne.pl, i innych) i wielokrotnie udostępniona przez użytkowników i użytkowniczki portalu. Wysłałyśmy także zaproszenia do dyrekcji kilkuset wylosowanych przez nas przedszkoli.
Udało się nam dotrzeć do grupy 429 osób.
Czego się dowiedziałyśmy?
W opiniach nauczycielek i nauczycieli kształcenie na odległość pozwala realizować z powodzeniem działania w zakresie wspierania rozwoju poznawczego dziecka, natomiast najbardziej utrudnia działania w zakresie wspierania rozwoju społecznego. Więcej niż połowa badanych osób uważa wykonywanie zadań w tym zakresie za praktycznie niemożliwe.

Nauczycielki i nauczyciele przed okresem pandemii COVID-19 w większości nie wdrażali w swojej pracy elementów kształcenia zdalnego, ale spora część z nich zamierza wykorzystać zdobyte umiejętności w przyszłości.
Pozytywne emocje badane osoby odczuwają częściej, niż emocje negatywne, zarówno w relacji z dziećmi, z którymi pracują, jak i z ich rodzicami/opiekunami.
Co prawda 30 % badanych czuło wsparcie dyrekcji przedszkoli, ale aż 22 % osób wybrało odpowiedzi wskazujące na brak odczuwania wsparcia ze strony przełożonych, co sprawia, iż ten wycinek obrazu przedszkola jest jednym z gorzej wypadających w badaniu.

Najmłodsi stażem nauczyciele i nauczycielki częściej, niż pozostałe osoby, doświadczali negatywnych emocji i najrzadziej deklarowali, że wykorzystają nabywane w czasie kształcenia na odległość kompetencje w przyszłości.
Im dłuższy staż zawodowy, tym częściej nauczyciele i nauczycielki dostrzegali wzrost swoich kompetencji zawodowych i odczuwali większe wsparcie dyrekcji.
Nauczycielki i nauczyciele pracujący w przedszkolach niepublicznych wyżej, niż ci z przedszkoli publicznych, oceniali możliwość wpływania na rozwój poznawczy i społeczny dzieci w formie kształcenia na odległość. Deklarowali też – częściej, niż osoby z placówek publicznych – że ich relacje z dziećmi i rodzicami są pozytywne.

Osoby zatrudnione w przedszkolach publicznych były tymczasem w wyższym stopniu przekonane, że elementy zdobytych umiejętności wykorzystają w przyszłej pracy i że czują większe wsparcie zarządzających ich placówkami.
Badani pracujący w przedszkolach wiejskich trochę gorzej, niż osoby zatrudnione w miastach, oceniają możliwość wspierania rozwoju dzieci w kształceniu na odległość. Szczególnie tendencja ta jest widoczna w odniesieniu do rozwoju poznawczego. Gorzej oceniają też wpływ kształcenia zdalnego w czasie pandemii COVID-19 na rozwój swoich kompetencji zawodowych.

Najgorszy obraz kształcenia na odległość nakreślili nauczyciele nauczycielki pracujący w przedszkolach i oddziałach specjalnych.
Bardzo źle ocenili oni możliwość wspierania w formie zdalnej rozwoju dzieci, doświadczali znacznie więcej trudności, nie dostrzegali pozytywnego wpływu sytuacji na rozwój ich kompetencji zawodowych.
Warto jednak podkreślić, że są obszary, w których przedszkola specjalne przodują w pozytywnych doświadczeniach swoich nauczycieli. Jest to sfera emocji budowanych w kontakcie z rodzicami i chęć wykorzystania nowych kompetencji w przyszłości.
Zapraszamy do zapoznania się z raportem:
POBIERZ RAPORT
Będziemy na facebookowym profilu Ja Nauczyciel’ka dzieliły się poszczególnymi wynikami i dalszymi analizami.
Dziękujemy wszystkim osobom, które udostępniły i wypełniły ankietę.
Zespół badawczy:

Sylwia Jaskulska, prof. UAM dr hab., pedagożka, pracuje w Laboratorium Pedagogiki Szkolnej na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorka, współautorka i współredaktorka kilku książek o szkole (np. S. Jaskulska, Ocena zachowania w doświadczeniach gimnazjalistów, S. Jaskulska, Rytuał przejścia. Młodzież szkolna na progu edukacyjnym, M. Dudzikowa, S. Jaskulska (red.), Twierdza. Szkoła w metaforze militarnej. Cow zamian?) i kilkudziesięciu innych tekstów. Członkini Uniwersyteckiego Ośrodka Koordynacyjno – Programowego Kształcenia Nauczycieli. Zastępczyni redaktor naczelnej „Rocznika Pedagogicznego”. Honorowa Ambasadorka oddolnej ogólnopolskiej inicjatywy edukacyjnej Rok Relacji w Edukacji. Redaktorka naukowa serwisu oświatowego Ja, Nauczyciel’ka. Pasjonatka dramy edukacyjnej. Mama Szymona i Bartosza. Facebook YouTube Academia.edu

Barbara Jankowiak, prof. UAM dr hab., pedagożka, psychoterapeutka, psycholożka, kieruje Pracownią Psychopedagogicznych Badań nad Rozwojem Człowieka na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla młodzieży oraz związków intymnych. Jest autorką monografii Zachowania ryzykowne młodzieży. Studium teoretyczno-empiryczne (Poznań, 2017), redaktorką pracy zbiorowej Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Teoria i praktyka (Poznań, 2013), współredaktorką pracy (wraz z A. Matysiak-Błaszczyk) Młodzież między ochroną a ryzykiem. Wspieranie rozwoju oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla adolescentów i adolescentek (Poznań, 2017) oraz autorką kilkudziesięciu innych tekstów. Mama Wojciecha i Jędrzeja.

Anna Rybińska, doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki, adiunkt na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pedagożka, czynna nauczycielka. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół tematyki dwujęzyczności i wielojęzyczności, wątków wielokulturowości, międzykulturowości, pracy z dzieckiem z doświadczeniem migracyjnym, a także współpracy środowisk na rzecz wspierania rozwoju dziecka ze szczególnym uwzględnieniem środowiska rodzinnego i lokalnego. Autorka publikacji naukowych i popularno-naukowych (m.in. Collaboration environments towards mutual development for the welfare of the child – from the perspective of teacher of preschool education [w:] „Świat małego dziecka. Przestrzeń instytucji, cyberprzestrzeń i inne przestrzenie dzieciństwa”, H. Krauze-Sikorska, M. Klichowski (red.), Poznań 2017; Kompetencje interpersonalne nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w relacji z rodzicami – zarys teorii i wnioski praktyczne, [w:] „Kompetencje interpersonalne w przestrzeni szkoły”, W. Heller, A.M. Janiak (red.), Poznań-Kalisz 2016). Członkini Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego oraz grupy badawczej w Europejskim programie COST pt. The European Family Support Network. A bottom-up, evidence-based and multidisciplinary approach.
Cytowanie:
S. Jaskulska, B. Jankowiak, Kształcenie na odległość w Polsce w czasie pandemii COVID-19. Raport, https://sites.google.com/view/ksztalcenie-pandemia-raport
S. Jaskulska, B. Jankowiak, A. Rybińska, Obraz kształcenia na odległość w Polsce w czasie pandemii COVID-19 w opiniach nauczycielek i nauczycieli wychowania przedszkolnego. Raport, https://sites.google.com/view/przedszkola-pandemia-raport