Czym jest metoda LEGO-LOGOS?
Odpowiem nie wprost odwołując się do obrazowych przykładów z dziedziny mitu i sztuki.
Spójrzmy na naszą edukację z uproszczonej perspektywy. Oto z jednej strony system zorganizowanej edukacji wskazuje treści, które chcemy przekazać uczniom. Wskazuje na przykład lektury, które powinniśmy z uczniami czytać i przede wszystkim wnioski, do których powinniśmy z nimi dochodzić. Z drugiej strony oczekujemy od uczniów niezwykłych, niepowtarzalnych rozwiązań. Oczekujemy tzw. kreatywności. Oczywiście, żeby móc powiedzieć coś nowego w języku obcym trzeba się nauczyć podstaw i tu zgoda. Szkoła powinna nauczyć podstaw.
Gdzieś w tle rodzi się jednak pewna wątpliwość. Jeśli bowiem narzucamy uczniom sposób myślenia, drogę, którą nie tyle mogą, co muszą podążać, to w jaki sposób możemy od nich oczekiwać, że dojdą gdzieś indziej, niż było to zaplanowane? Kiedy następuje ten moment, że powinniśmy porzucić model docierania do z góry zaplanowanych odpowiedzi, a otworzyć się na to, czego nie spodziewaliśmy się od ucznia usłyszeć?
Niejaką wskazówkę dali przed laty Max Horkheimer i Theodor W. Adorno, autorzy „Dialektyki oświecenie”. Wskazali oni na moment narodzin oświecenia w kulturze zachodnioeuropejskiej, oświecenia które można również pojmować jako przejaw kreatywności. Filozofowie dostrzegli ów moment narodzin oświecenia w micie Odyseusza, a dokładniej w „chytrości” Odyseusza – niemiecki termin „die List” można rozumieć jako „chytrość”, ale także jako „podstęp”, „spryt”, „przebiegłość”.
Rzeczoną „chytrość” spotykamy w chwili, gdy Odyseusz pragnie usłyszeć śpiew syren, choć zdaje sobie sprawę, że ci, którzy decydują się na słuchanie śpiewu syren popadają w śmiertelne niebezpieczeństwo. Aby zaspokoić swoje potrzeb, a jednocześnie nie zginąć bohater ucieka się do „podstępu” polegającego na tym, że nakazuje załodze zatkać uszy woskiem, aby nie dała się ona oczarować śpiewowi. Natomiast siebie każe przywiązać do masztu z otwartymi uszami. W ten sposób może doświadczyć piękna śpiewu, bez narażania siebie i załogi na zagładę.
Dobitniej widać ową „przebiegłość” w scenie spotkania Odysa z cyklopem Polyfemem. Odys przedstawia się cyklopowi jako „Nikt”. Jest to możliwe, ponieważ jego imię Odys brzmi podobnie jak greckie słowo „Oudeis”, czyli „Nikt”. I tak, gdy Polyfem, oślepiony przez Odysa, wzywa pomocy zjawiają się inne cyklopy i pytają go w ten sposób:
„— Polyfemie! co tobie, że w tej nocy ciemnej. Tak wyjesz i nam spędzasz z powiek sen przyjemny? Czy ci jaki śmiertelnik skoty twoje kradnie? Czy samego morduje gwałtem albo zdradnie?
Polyfem na to z jamy tak im odpowiada:
— Nikt mnie zdradą morduje! To nie gwałt, lecz zdrada!
— Oni na to: Jeżeli ciebie tu w jaskini Nikt zdradą nie morduje, ni gwałtu nie czyni, Toś chory z Zeusa woli, nic ci nie pomożem. Módl się do ojca twego, który włada morzem”.
(Homer, Odyseja, tłum. Julian Siemieński)
„Podstęp” Odysa polega zatem na tym, że nie kłamiąc używa języka zamierzenie tak, iż wie, że będzie inaczej zrozumiany. Mówiąc jeszcze inaczej, Odys dokonuje zmiany systemu pozostając w obrębie systemu.
Odwołam się do jeszcze jednego przykładu, a mianowicie do artystycznej instalacji pt. „skończona nieskończoność”. Instalację tę tworzył system luster złożonych w formie sześcianu, którego ściany stanowiły lustra zwrócone do wnętrza bryły. W ten sposób osoba, która znajdowała się w środku mogła zobaczyć nieskończoną ilość odbić, choć w rzeczywistości owa nieskończoność była zamknięta w skończonej przestrzeni.
Odpowiadając zatem na pytanie, LEGO-LOGOS to metoda kształcenia myślenia kreatywnego, to metoda docierania tam, gdzie nie spodziewamy się dotrzeć. To metoda tworzenia nieskończonej ilości pomysłów w obrębie skończonego systemu edukacji. Innymi słowy, dzięki metodzie LEGO-LOGOS nauczyciel, realizując podstawę programową, może jednocześnie uczyć rzeczy niezwykłych, niespodziewanych.
Na czym w szczegółach polega metoda LEGO-LOGOS, jak zbudowane są zajęcia, będę starał się pokazać w kolejnych tekstach, które będę tu zamieszczał. A tych, którzy chcieliby się jej już praktycznie nauczyć zapraszam na kursy poświęcone tej metodzie:
MALI REBELIANCI – kurs ΛΕΓΩ-ΛΟΓΟΣ
WŁADCY GROMÓW – webinar
