Tydzień temu pisałam o wystawie, która powstała w ramach projektu “Gdzie się podziały superbohaterki?” Dzisiaj przedstawiam pracę nad przedstawieniem oraz albumem. Projekt zakładał działanie we wszystkich trzech obszarach, ale z powodzeniem można realizować pojedyncze odnogi. Odsyłam również do artykułu dr Iwony Chmury-Rutkowskiej opisującego projekt od strony teoretycznej.
Nie urodziłam się po to, żeby zadowalać firmy kosmetyczne, nie urodziłam się także po to, by dopasowywać swój wygląd do kogoś, kogo nawet nie znam, więcej, kto nie istnieje! Mogę o sobie decydować! I Ty też.
Inspirację do stworzenia performance’u stanowiły materiały audiowizualne, prasowe i muzyczne, ponieważ to właśnie media w dużej mierze powielają i umacniają stereotypy związane z płcią. Odnajdując w sobie odwagę do wyrażania opinii, dbania o swój interes możemy sprawić, że będziemy poważnie traktowane, że zaistniejemy we współczesnym świecie. Dlatego też ćwiczyłyśmy ekspresję głosową. Działania artystyczne były sposobem na wyrażenie siebie, wzmocniły potencjał intelektualny i twórczy uczestniczek. Stworzony spektakl zachęcał młodych ludzi (także odbiorców spektaklu) do krytycznego myślenia i formowania ich zdolności do zapobiegania i zwalczania przemocy ze względu na płeć. Fizyczna praca z ciałem pomagała dziewczętom w akceptacji swojego ciała
“Człowiek sam jest swoim twórcą – jest takim, jakim chce być, jeśli umie chcieć” – Maria Turzyma.
Pokaz przedpremierowy zatytułowany One ≠ My zaprezentowany został w szkole. Nie bojąc się pokazania stereotypowych ról eksponowanych przez media i cyberprzestrzeń, wyraziły w formie akcji scenicznej swój protest wobec tego zjawiska. Po pokazie odbyła się rozmowa z widzami – uczniami i uczennicami klas piątych, szóstych, siódmych i ósmych, do których chodzą dziewczęta, dotycząca problemu poruszanego w spektaklu oraz jego odbioru. To było ważne doświadczenie. Jednak dziewczęta stwierdziły, że to nie jest wszystko, co chcą wyrazić i poprosiły o dalszą pracę nad spektaklem, która kontynuowana była pod nazwą „Superbohaterki”.
Inspiracją do dalszych działań były życiorysy kobiet, odnalezionych w publikacjach, na podstawie których dziewczęta pracowały przy powstawaniu albumu i w których role wcielały się podczas sesji fotograficznej. Szukałyśmy w nich siły, mocy i sprawczości. Przekładałyśmy tę wiedzę na własne doświadczenia. Na tym etapie ważny był rozwój własnych możliwości, umiejętność przyjmowania i akceptacji innego zdania oraz odwaga w prezentowaniu siebie.
Nasza nić rozwijała się, począwszy od cytatu V. Woolf. Szczęście polega na tym, że ma się kawałek sznurka, do którego wszystko możemy przyczepić. Chciałyśmy za pomocą znalezionych fragmentów przywołać znów wymazane z podręczników kobiety, ich nazwiska, mądre zdania, przywrócić je świadomości społeczeństwa. Jednak prawdziwa inspiracja to taka, która nie kopiuje, ale tworzy nową jakość, która potrafi treści mistrza przefiltrować i stworzyć coś nowego. A zatem spektakl nie był próbą przedstawiania ich biografii. Sceny były wynikiem improwizacji, zabaw formami teatru, efektami ćwiczeń warsztatowych i refleksji nad otaczającym nas światem, wywierającym presję od naszych najmłodszych lat. Do współpracy zaprosiłam mamę jednej z uczestniczek, Małgorzatę Grząślewicz-Grell, która towarzyszyła nam grając na misach tybetańskich. Dziewczynki uczestniczące w projekcie „Superbohaterki” same tworzyły elementy scenografii, rekwizyty. Zrobiły plakat i zaproszenia, do których dołączona była gazetka opisująca nasze działania.
O niezwykłych kobietach, których trudno szukać na kartach podręczników, z czym musiały się zmagać i jak wygląda zwykły dzień współczesnej nastolatki kilka uczestniczek projektu opowiadało również w audycji na żywo pt. „Z innej bajki” Anny Jaworskiej w Radio Poznań. Spektakl ewaluował, musiał więc zmienić tytuł. „One” zostały pokazane szerokiej publiczności w SP 11, a także podczas XIV Festiwalu Młodego Teatru Wielkopolski, DZIEŃ DOBRY SZTUKO 2019. Zespół przyjął nazwę „Walkirie”.
Udział w festiwalu był dla nas okazją do zaprezentowania naszego spojrzenia na rzeczywistość w tak ważnej dla nas kwestii opresji wobec dziewcząt, ukazania rządzących stereotypów oraz przywołania wymazanych z podręczników kobiet, ich nazwisk, mądrych zdań. Mogłyśmy pokazać też, jak ważna jest obecność kobiet w świadomości społecznej.
Praca nad albumem
Album „Odważne Niezależne Energiczne GDZIE SIĘ PODZIAŁY SUPERBOHATERKI?” powstawał cały rok. Pierwotnym założeniem było przygotowanie publikacji albumu (e-wersji) i wystawy multimedialnej. To, że powstał tak wspaniały album zawdzięczamy całemu sztabowi ludzi, tłumaczy, grafików, którzy zaangażowali się w jego tworzenie. Finalnie powstała polska i angielska wersja językowa.
Po tym jak dziewczęta uświadomiły sobie nieobecność kobiet w podręcznikach, przyszedł czas na zbieranie dokumentacji na ich temat. Zdobywały wiedzę o postaciach wybitnych kobiet, w które się wcieliły podczas sesji zdjęciowej. W albumie te zdjęcia zostały również zamieszczone. Dziewczęta pisały noty biograficzne, wcielając się w rolę, poza tym zamieszczały krótkie uzasadnienie wyboru postaci. Jedna z dziewcząt Maja Głowacka przygotowała rysunki w formie elektronicznej do albumu. Wyszukiwały także zdjęć lub portretów interesujących je osób. Dzięki tej pracy uczestniczki zdobyły wiedzę, korzystały z wielu źródeł informacji, twórczo rozwijały własne uzdolnienia i je wykorzystywały, śledziły osiągnięcia kobiet w dziedzinie nauki i techniki, szukały w biografiach inspiracji dla swoich działań i wyborów oraz świadomie kształtowały postawę równościową.
Projekt został zrealizowany w Szkole Podstawowej nr 11 w Poznaniu w ramach grantu na działania antydyskryminacyjne Miasta Poznań przez Justynę Ilasz we współpracy ze szkolną Radą Rodziców oraz dr Iwoną Chmura-Rutkowską i Kołem Naukowym Edukacji Równościowej „Emancypacja” działającym przy Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Agnieszką Kozłowską-Rajewicz, posłanką do Parlamentu Europejskiego VIII kadencji. Druk został sfinansowany z funduszu Grupy EPL w Parlamencie Europejskim. Redakcja merytoryczna: Justyna Ilasz, Iwona Chmura-Rutkowska Korekta językowa: Justyna Ilasz Fot. Katarzyna Kitajgrodzka Rysunki: Maja Głowacka Projekt szaty graficznej: Przemo Sitek Skład i przygotowanie do druku: Betmor Sp. z o.o. Poznań 2019
Tyle jeśli chodzi o praktykę, zainteresowanych teorią odsyłam do artykułu dr Iwony Chmury Rutkowskiej. Kobiety, pamiętajmy zatem pielęgnować to, co w nas piękne! Działajmy zawsze z serca, z odwagą i empatią. Kobiety, róbmy swoje.
Nauczycielka języka polskiego, aktorka, przez wiele lat prowadząca „Poranki literackie” dla dzieci w księgarni „Z bajki”, absolwentka Dramowej Akademii Antydyskryminacyjnej, aktywistka edukacyjna, autorka i koordynatorka różnego rodzaju projektów edukacyjnych i antydyskryminacyjnych, realizatorka licznych przedstawień z dziećmi i młodzieżą, trenerka Odysei Umysłu (jej drużyna w 2017 r. zdobyła 11. miejsce na świecie) wychowawczyni, redaktorka Young Face.TV. Dwukrotnie otrzymała Nagrodę Prezydenta Miasta Poznania, członkini Rady fundacji Ja, Nauczyciel.
