Edukacja nie potrzebuje reformy- potrzebuje transformacji. Kluczem do tej transformacji nie jest standaryzacja edukacji, ale jej personalizacja. /Ken Robinson/
Nie rozwiążemy trudności szkolnych za pomocą nowych programów i ładnych tabletów, jeśli nie zabierzemy się za bezpośrednią przyczynę , która je wywołuje: system narzucający swoje prawa, a depczący przy tym prawa dziecka. Działając w tak brutalny sposób, szkoła sama tworzy problemy, które następnie usiłuje rozwiązać za pomocą kolejnych reform./Céline Alvarez/
Szkoła wymaga zmiany, a myślenie o zmianie wymaga kreatywności. Można zacząć od bardzo podstawowego ćwiczenia, które w gruncie rzeczy ociera się o jedną ze standardowych dziecięcych zabaw (kto jest bowiem bardziej kreatywny od naszych pociech?). To zagadka, która zakłada odpowiedź na pytanie: „Co nie ma nóg, a chodzi”. Sprawa jest oczywiście banalnie prosta- odpowiedzią jest zegar. Ale zasada już taka banalna nie jest. Ta zasada pozwala odpowiedzieć na przykład na pytanie: „Co powoduje, że ja dla moich uczniów robię wszystko, co można jak najlepiej, a oni z tego w ogóle nie korzystają”. Tu odpowiedź jest najczęściej również bardzo prosta. Otóż, najprawdopodobniej w gruncie rzeczy nie robię dla moich uczniów wszystkiego, co jest dla nich najlepsze. I to, nad czym się powinienem wobec tego zastanowić, to nie narzucająca się wprost kwestia- dlaczego oni mi to robią?!- ale poważne wyzwanie- co ja robię nie tak, że moja oferta do nich nie trafia. Może dlatego, że proces zmian w oświacie trwa niezwykle długo.
Jednym z zadań jakie mogą sobie postawić nauczyciele zorientowani na angażowanie uczniów w proces uczenia się to praca na rzecz osiągania i utrzymywania właściwego poziomu samooceny przez ich uczniów. Życie w epoce rozpasanego konsumpcjonizmu do bardzo wielkie wyzwanie zwłaszcza dla osób, które nie znają rzeczywistości, w której niekiedy nie ma wszystkiego. Dzisiejsi uczniowie urodzili się w świecie, w którym jest wszystko. Zawsze, wszędzie i w nadmiarze. Stąd dla naszych wychowanków bycie pozbawionym czegoś, jest wyróżnikiem skrajnie negatywnym. A przecież wielu uczniów nie posiada, ba nawet niekiedy nie może marzyć o wielu rzeczach. Jedną z nich są dobre oceny i pochwały nauczycieli. Jedną z form walki z frustracją powodowaną posiadanymi brakami jest ich negacja bądź prowokacyjne deklarowanie ich lekceważenia. Z tego typu postawą mamy do czynienia w szkole. Wielu uczniów deklaruje swoją obojętność do uczenia się, ponieważ wie, że mimo starań nie zasłuży na oczekiwaną przez siebie nagrodę- a jaki jest sens inwestować w przegraną. To prawda, tylko niewielka liczba naszych uczniów może liczyć na piątki czy szóstki, ale przecież każdy może osiągnąć sukces na poziomie swoich możliwości. By pozyskać ucznia do uczenia się i pracy nad własnym rozwojem warto:
- dbać o uświadamianie celów uczenia się
- wykorzystywać konstruktywne możliwości jakie niesie w sobie informacja zwrotna
- stosować metody angażujące uczniów i różnicować zadania i formy komunikowania się z uczniami w zależności od ich możliwości rozwojowych
Jesper Juul, duński pedagog, autor licznych i popularnych książek na temat współczesnej edukacji, napisał w jednej z nich: „Dzisiaj są może trzy główne tematy o decydującym znaczeniu dla nauczycieli. Po pierwsze, pytanie, jak można prowadzić konstruktywny dialog z uczniami- czy to indywidualnie czy w grupie? (…) Drugą kwestią jest dialog z rodzicami, którzy dziś angażują się dużo bardziej niż kiedyś w naukę swoich dzieci i są wobec nich bardziej lojalni (…) Po trzecie, już najwyższy czas, żeby nauczyciele przestali postrzegać siebie jako izolowanych, pojedynczych pracowników jakiejś firmy. Powinni poczuć się częścią wspólnoty i rozpocząć pracę zespołową[1]”.
[1] Kryzys szkoły. Co możemy zrobić dla uczniów, nauczycieli i rodziców? Podkowa Leśna 2014r.
Trener rozwoju, life coach, tutor, mediator, doradca zawodowy, specjalista z zakresu rozwoju osobistego i rozwoju organizacji, diagnozy potrzeb rozwojowych i planowania rozwoju placówek oświatowych, przywództwa edukacyjnego, zarządzania zespołem, komunikacji i marketingu edukacyjnego, nauczyciel. Opracował i przeprowadził wiele projektów szkoleniowych przygotowujących uczestników do praktycznego wykorzystania technik komunikacyjnych w szkole. Jest autorem ponad stu publikacji z tego zakresu, w tym: Szkoła uczenia się (Warszawa 2018), Szkoła wspólnych działań, czyli o relacjach i współpracy (Warszawa 2017), Nauczyciel, trener, coach (Warszawa 2013).
