Często słyszy się o programach, które mogą pomóc w organizacji nauki na odległość. Natomiast trudnością pozostaje wybór odpowiednich z nich i nauczenie się ich obsługi. W niniejszym artykule przytoczono kilka konkretnych narzędzi wraz z opisem możliwości ich wykorzystania. Podzielono je na trzy kategorie – do pracy w grupach, zaliczeń oraz socjalizacji uczniów.
Praca w grupach – Teams, Jamboard
Warto zacząć od jednego z kluczowych wyzwań – jak zorganizować pracę w grupach? Dotychczas nie było z tym problemu, wystarczyło połączyć ławki i od czasu do czasu przejść się między nimi. Co w sytuacji, gdy wszyscy uczniowie są na tej samej wideokonferencji? Jeśli już uda się ich podzielić, to jak zapewnić wsparcie nauczyciela każdej z grup?
Po pierwsze należy zacząć od skonfigurowania narzędzia do komunikacji i wydzielenia w nim odpowiednich grup, w których uczniowie będą mogli rozmawiać. Idealnym rozwiązaniem jest Microsoft Teams, dobrze już znany w środowisku nauczycieli i często stanowiący podstawową platformę do komunikacji. Będąc nawet prywatnym użytkownikiem, można utworzyć tzw. Zespół (np. Klasa 3B). W ramach konkretnego zespołu istnieje możliwość organizowania pojedynczych czatów grupowych i zaproszenia do nich wybraną liczbę osób.
Każdy z czatów może rozpocząć własne połączenie audio-video, a nauczyciel prowadzący lekcje bez przeszkód przełączać się pomiędzy jedną grupą, a drugą. Ważne jest, aby przypadkiem nie pozostawać cały czas w danej grupie, nawet wyciszając mikrofon i wyłączając kamerę. Będzie to niepotrzebny stres dla uczniów, porównywalny z tym, jak gdybyśmy stali ciągle przy tej samej ławce, tyle że tyłem do wychowanków. Gdy już uda się stworzyć pokoje i podzielić klasę na mniejsze grupy, warto się zastanowić nad uatrakcyjnieniem samej pracy w nich. Ciekawym narzędziem, które może się przydać jest Google Jamboard – w pełni darmowa cyfrowa tablica, bardzo podobna do tej, którą znamy ze szkoły.
Istnieje także możliwość zaprojektowania odpowiednich ćwiczeń (np. łączenie słów po angielsku), z wyprzedzeniem. Podczas lekcji wystarczy je po prostu udostępnić uczniom za pomocą publicznego linku. W trakcie pracy można przeglądać postępy kolejnych grup i przekazywać swoje uwagi czy odpowiadać na pytania. Co więcej, ćwiczenia możemy projektować wspólnie z innymi nauczycielami, a następnie się nimi dzielić i korzystać z nich dowolną liczbę razy. Dzięki temu, raz wykonana praca posłuży nam wielokrotnie.
Przeprowadzanie zaliczeń – Google/Microsoft Forms, Socrative
Oczywiste jest, iż tryb zdalny sprawia wiele trudności, szczególnie przy przeprowadzaniu sprawdzianów i kartkówek. Jak w takich warunkach przygotować zestaw pytań? Co zrobić, aby zaoszczędzić czas na weryfikacji odpowiedzi? Czy szablony trzeba sporządzać samodzielnie, angażując mnóstwo wysiłku?
Najprostszymi programami do organizacji zaliczeń są bez wątpienia Google Forms i Microsoft Forms. To darmowe narzędzia do tworzenia formularzy z pytaniami, które świetnie sprawdzają się w przypadku testów czy pytań otwartych. Posiadają takie funkcje jak mieszanie kolejności pytań czy tworzenie osobnych sekcji, do których można przejść tylko po odpowiedzeniu na wszystkie wcześniejsze zagadnienia. Umożliwiają też wyeksportowanie odpowiedzi do arkusza kalkulacyjnego (Sheets/Excel), co znacząco ułatwia ostateczną ocenę pojedynczych podejść, jak i całego zaliczenia.
Ciekawym i rozbudowanym narzędziem do przeprowadzania testów oraz egzaminów online jest Socrative. Dzięki swojej szerokiej funkcjonalności, pozwala uczniom na podejście do zaliczeń niezależnie od urządzenia z jakiego korzystają. Oprócz przeprowadzania egzaminów, możliwe jest również wprowadzenie zwiększonej interaktywności na zajęciach, poprzez quizy z elementami gry. Powoduje to intensywną partycypację wśród uczniów i uczennic. W odróżnieniu od innych aplikacji, Socrative pozwala nauczycielowi na pokazanie dlaczego dana odpowiedź jest poprawna lub nie – jest to duża zaleta, jako że może wspomagać proces retencji informacji i przyswajania materiału.
Socjalizacja uczniów – Slack, Gry internetowe
Uczęszczanie na zajęcia w trybie zdalnym ma jedną podstawową wadę – znacząco ogranicza liczbę okazji do kontaktu między uczniami. Poniższy fragment powinien szczególnie zainteresować wychowawców. W jaki sposób zintegrować klasę, która dotąd niemal nie spotykała się na szkolnych korytarzach? Jak zapewnić uczniom okazję do swobodnej rozmowy między sobą, gdy wszyscy siedzą w domach przed komputerami? Co zrobić, aby w klasie zagościła przyjazna atmosfera, która stanowi przecież istotną motywację do nauki?
Słowo-klucz w tym przypadku – komunikacja, a dokładnie odpowiednia do niej przestrzeń. Uczniowie nie piszą do siebie maili. Co najwyżej korzystają z popularnych komunikatorów, jak Messenger czy Whatsapp, jednakże nie zrzeszają one zazwyczaj całej klasy, a zaledwie kilka zaprzyjaźnionych ze sobą osób. Jednym z rekomendowanych narzędzi do stworzenia kontrolowanej przez wychowawcę przestrzeni do rozmów jest Slack – szeroko znany komunikator do pracy zespołów biznesowych. I o ile nie powstał z myślą o uczniach, o tyle idealnie nadaje się do takiego zastosowania.
Narzędzie jest całkowicie darmowe w swojej podstawowej wersji. Pozwala stworzyć tzw. workspace – grupę, do której można dołączyć zakładając konto w oparciu o dowolny prywatny adres mailowy. Następnie – administrator (wychowawca) może stworzyć szereg pokoi do rozmowy, najlepiej podzielonych tematycznie. Przykładowe to m.in. #notatki, #ogólny, #sprawdziany, #czas_wolny, #pośmiejmy się. W ten sposób uczniowie nie tylko będą mogli sobie sprawniej pomagać w nauce, ale także wymieniać zabawne obrazki czy udostępniać informacje o grach lub filmach, które widzieli. Znacząco zaangażuje ich to w życie szkolne.
Ogromną zaletą Slacka jest to, że nawet osoby introwertyczne, będą mogły zaistnieć w dyskusji, gdyż pisanie wiadomości jest dużo łatwiejsze niż wypowiedź na żywo. Należy jednak pamiętać, aby przed rozpoczęciem korzystania z programu, odbyć szczerą rozmowę z uczniami i nauczyć ich zasad zdrowej komunikacji między sobą. Tak, aby nie dochodziło między nimi do żadnych zachowań dyskryminacyjnych.
Kolejnym sposobem na zwiększenie poziomu integracji między uczniami jest zorganizowanie im okazji do wspólnych gier internetowych. W Internecie można znaleźć wiele darmowych zabaw, w które jednocześnie może grać przeważnie od 5 do 10 osób na tej samej planszy. Pozwala to podzielić klasę na 3-4 mniejsze grupy, a następnie zmieniać ich składy po zakończeniu danej rozgrywki.
Jedną z najpopularniejszych tego rodzaju gier jest Among Us. Można się w nią zaangażować korzystając zarówno z komputera, jak i z telefonu, co jest dodatkowym ułatwieniem. Jest to swego rodzaju cyfrowa adaptacja starej gry planszowej – Mafia. Gracze, za pomocą kreskówkowych ludzików, wcielają się w załogę statku kosmicznego, na którym co jakiś czas pojawiają się zadania do wypełnienia. Natomiast kluczowym punktem rozgrywki jest wytypowanie podszywających się pod członków załogi Impostorów (zabójców), którzy z premedytacją atakują członków załogi. Gdy dojdzie do ataku, uczestnicy mogą zorganizować głosowanie i wspólnie muszą odgadnąć, kto z nich jest Impostorem. Dopiero po wyeliminowaniu ostatniego z nich (maks. 3) odnoszą zwycięstwo. Niemniej jednak, nie jest to proste, gdyż Impostorzy atakują z ukrycia i próbują zmylić pozostałych uczestników. Sama gra jest niezwykle intuicyjna i już po pierwszych 15-20 minutach można spokojnie opanować jej zasady. Pojedyncza rozgrywka trwa zwykle od 2 do 5 minut i zapewnia mnóstwo śmiechu. Pomimo samego aktu eliminacji, nie dochodzi tam do żadnych przejawów przemocy, a kreskówkowy świat pozwala na zabawę nawet naprawdę młodym uczniom. Według Entertainment Software Rating Board grać w nią mogą dzieci od 10 roku życia.
Wskazówki obywatelskie w prowadzeniu nauki zdalnej
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie są dobre praktyki w zdalnym nauczaniu, poznać adresy serwisów rozwijających kompetencje nauczyciela lub wiele innych programów wspierających organizację nauki zdalnej – zajrzyj do darmowego poradnika przygotowanego przez Fundację Edukacji Obywatelskiej im. Ignacego Daszyńskiego. Został stworzony z myślą o polskich dydaktykach, którzy muszą zmagać się nauczaniem na odległość.
ZOBACZ PORADNIK
Robert Grygorowicz
Fundacja Edukacji Obywatelskiej
